اللهم صل علی محمّد عبدِک و رسولِک، و علی علیٍّ امیرِ المؤمنین...
امام جمعه که شروع به سلام دادن بر چهارده معصوم علیهم السلام میکنه، مردم رو میبینی که کم کم شروع به بلندشدن میکنن، یکی یکی... از صفهای جلو... صفهای عقب... تا اینکه بیشترشون همون اوایل شروعِ سلام، بلند میشن، بعضیا هم البته تا شنیدن نام امام زمان^{عجل الله فرجه} بلند نمیشن.

اما اصلاً بلند شدن چرا؟ و چه موقع درست و به جاست که بلند بشیم؟ چرا بعضیا موقع شنیدن نام «قائم»، علاوه بر بلندشدن، دستشون رو هم روی سرشون میذارن؟

روایت شده که: شخصی از امام صادق علیه السلام درباره ی علت برخاستن هنگام گفته شدن کلمه ی «قائم» پرسید. امام فرمودن: «چون او غیبتی طولانی دارد، از شدت مهربانی نسبت به دوستدارانش، به هرکس که او را با این لقب (که نشان دهنده ی حکومت او و حسرت به خاطر غربت اوست) یاد کند، نگاه میکند، و احترام به مولا این است که بنده ای که نسبت به مولایش متواضع است، هنگامی که مولا با چشم شریف خود به او نگاه میکند، برخیزد. پس باید برخیزد و از خداوند -جلّ ذکره- تعجیل فرج او را بخواهد.»¹

همچنین روایت شده: «دعبل» در محضر امام رضا علیه السلام در حال خواندن قصیده ی معروف خود بود، تا اینکه این بیت را خواند:

الى الحَشرِ حتّى یبعثَ اللهُ «قائما»
یُفَرِّجُ عنّا الهَـــــــــــــــــــمَّ و الکُرُباتِ²

در این حال، چهره ی امام رضا علیه السلام رنگ شادی گرفت، ایشان سر خود را به پایین خم کردند، و دو دست خود را گشودند و در حالیکه با اشاره ی پلک خود به سمت آسمان مینگریستند، گفتند: «اللهم عجّل فرجَه، و سَهِّل مَخرَجَه، و انصُرنا به، و اَهلِک عدوَّه.»³ و ادامه دادند: «ای دعبل، او قائم ماست.»
سپس دعبل قصیده ی خود را ادامه داد و این بیت را خواند:

خروج إمــــــــــامٍ لا محالةَ خارجٌ
یقوم على اسمِ اللهِ و البرکاتِ⁴

هنگامی که امام علیه السلام این را شنیدند، تمام قد بر روی دو پایشان ایستادند، و بعد از این که دست راست خود را بر بلندیِ سر خود⁵ گذاشتند، خم شدند و گفتند: «اللّهمّ عجّل فرجه، و سهّل مخرجه، و انصرنا به نصرا عزیزا.⁶»⁷

مشهد که بودم، یه بار امام جمعه، ابتدای خطبه ی دوم، درباره ی بلند شدن مردم قبل از خطبه ی دوم موقع سلام دادن بر چهارده معصوم، تذکری دادن؛ با این مضمون که: «لزومی نداره کسی موقع سلام دادن بر ائمه غیر از امام زمان بلند بشه، البته استثنائاً تو مشهد چون در محضر امام رضا هستیم، موقع شنیدن نام ایشون هم می ایستیم، اما برای بقیه ی ائمه لازم نیست.»

__________
1- سئل الصادق علیه السّلام عن سبب القیام عند ذکر لفظ القائم من ألقاب الحجّة. قال: لأنّ له غیبة طولانیة، و من شدّة الرأفة إلى أحبّته ینظر إلى کلّ من یذکره بهذا اللقب‏ المشعر بدولته و الحسرة بغربته، و من تعظیمه أن یقوم العبد الخاضع لصاحبه عند نظر المولى الجلیل إلیه بعینه الشریفة، فلیقم و لیطلب من اللّه جل ذکره تعجیل فرجه.(الزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب عجل الله تعالى فرجه الشریف، ج‏1، ص249)
2- ... تا هنگامی که خداوند، «قائم» را برانگیزد، و او ما را از غم و اندوه بسیار سخت، برهاند.
3- خدایا، ظهورش را نزدیک کن، و قیامش را آسان گردان، و ما را به وسیله ی او یاری کن، و دشمنانش را نابود بفرما.
4- ناگزیر، خروج و قیام امام تحقق یابد، و او با نام خدا و با برکات او قیام می‏کند.
5- جایی از سر که هنگام خم کردن سر، در نقطه ی بالاتر قرار میگیرد.
6- خدایا، ظهورش را نزدیک کن، و قیامش را آسان گردان، و ما را به وسیله ی او یاریِ بزرگی کن.
7- منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر علیه السلام، ج3، ص225
* در این نوشته، از وبلاگ «ثقلین» و «ذی القربی» نیز استفاده شده است.