این اعمال که مخصوص روز معیّنى نیست، بلکه در تمام ماه انجام مى شود، بسیار است، از جمله: 1ـ در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند:
یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ، وَجَوابٌ عَتیدٌ، اَللّـهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ، واَیادیکَ الفاضِلَةُ، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ، فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ
مُحَمَّد، واَنْ تَقْضِىَ حَوائِجى لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.(1)
2ـ بخواند دعایى را که امام صادق(علیه السلام) در هر روز از ماه رجب آن را مى خواندند:
خابَ الوافِدُونَ عَلى غَیْرِکَ، وَخَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ اِلاَّ لَکَ، وَضاعَ المُلِمُّونَ اِلاَّ بِکَ، وَاَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ اِلاَّ مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ، بابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرّاغِبینَ، وَخَیْرُکَ مَبْذُولٌ لِلطّالِبینَ، وَ فَضْلُکَ مُباحٌ لِلسّآئِلینَ، وَ نَیْلُکَ
مُتاحٌ لِلاْمِلینَ، وَ رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصاکَ، وَ حِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ ناواکَ، عادَتُکَ الاِْحْسانُ اِلَى الْمُسیئینَ، وَ سَبیلُکَ الإِبْقآءُ عَلَى الْمُعْتَدینَ، اَللّـهُمَّ فَاهْدِنى هُدَى الْمُهْتَدینَ، وَ ارْزُقْنِى اجْتِهادَ الْمُجْتَهِدینَ، وَ لا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلینَ الْمُبْعَدینَ، وَ اغْفِرْ لى یَوْمَ الدّینِ.(2)
3ـ شیخ در «مصباح» از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده است که آن حضرت فرمود: در ماه رجب این دعا را بخوان:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ صَبْرَ الشّاکِرینَ لَکَ، وَعَمَلَ الْخائِفینَ مِنْکَ، وَیَقینَ الْعابِدینَ لَکَ، اَللّـهُمَّ اَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظیمُ، وَاَنـَا عَبْدُکَ الْبآئِسُ الْفَقیرُ، اَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَمیدُ، وَاَنـَا الْعَبْدُ الذَّلیلُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَاْمْنُنْ بِغِناکَ عَلى فَقْرى، وَبِحِلْمِکَ عَلى جَهْلى، وَبِقُوَّتِکَ عَلى ضَعْفى، یا قَوِىُّ یا عَزیزُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ الاَْوصیآءِ الْمَرْضیِّینَ، وَاکْفِنى ما اَهَمَّنى مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا وَالآخِرَةِ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمیـنَ.(3)
«سیّد بن طاووس» نیز این دعا را در «اقبال»، روایت کرده است و از روایت او به دست مى آید که این دعا از جامعترین دعاها است که در همه اوقات مى توان آن را خواند.(4)
4ـ شیخ طوسى مى فرماید: مستحبّ است، هر روز این دعا را بخوانند: اَللّـهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السّابِغَةِ، وَالاْلاءِ الْوازِعَةِ، والرَّحْمَةِ الْواسِعَةِ، وَالْقُدْرَةِ الْجامِعَةِ، وَالنِّعَمِ الْجَسیمَةِ، وَالْمَواهِبِ الْعَظیمَةِ، وَالاَْیادِى الْجَمیلَةِ، والْعَطایَا الْجَزیلَةِ، یا مَنْ لا یُنْعَتُ بِتَمْثیل، وَلا یُمَثَّلُ بِنَظیر، وَلا یُغْلَبُ بِظَهیر، یا مَنْ خَلَقَ فَرَزَقَ، وَاَلْهَمَ فَاَنْطَقَ، وَ ابْتَدَعَ فَشَرَعَ، وَ عَلا فَارْتَفَعَ، وَ قَدَّرَ فَاَحْسَنَ، وَ صَوَّرَ فَاَتْقَنَ، وَاحْتَجَّ فَاَبْلَغَ، وَ اَنْعَمَ فَاَسْبَغَ، وَ اَعْطى فَاَجْزَلَ، وَ مَنَحَ فَاَفْضَلَ، یا مَنْ سَما فِى الْعِزِّ فَفاتَ خَواطِرَ الاَْبْصارِ، وَ دَنا فِى الُّلطْفِ فَجازَ هَواجِسَ الاَْفْکارِ، یا مَنْ تَوَحَّدَ باِلْمُلکِ فَلا نِدَّ لَهُ فى مَلَکُوتِ سُلْطانِهِ، وَ تفَرَّدَ بِالاْلاءِ وَالْکِبرِیآءِ فَلا ضِدَّ لَهُ فى جَبَرُوتِ شَاْنِهِ، یا مَنْ حارَتْ فى کِبْرِیآءِ هَیْبَتِهِ دَقایِقُ لَطایِفِ الاَْوْهامِ، وَانْحَسَرَتْ دُونَ اِدْراکِ عَظَمَتِهِ خَطایِفُ اَبْصارِ الاَْنامِ،یا مَنْ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِهَیْبَتِهِ، وَ خَضَعَتِ الرِّقابُ لِعَظَمتِهِ، وَ وَجِلَتِ الْقُلُوبُ مِنْ خیفَتِهِ، اَسئَلُکَ بِهذِهِ الْمِدْحَةِ الَّتى لا تَنْبَغى اِلاَّ لَکَ، وَ بِما وَاَیْتَ بِهِ عَلى نَفْسِکَ لِداعیکَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ، وَ بِما ضَمِنْتَ الاِْجابَةَ فیهِ عَلى نَفْسِکَ لِلدّاعینَ، یا اَسْمَعَ السّامِعینَ، وَاَبْصَرَ النّاظِرینَ، وَ اَسْرَعَ الْحاسِبینَ، یا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتینِ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ عَلى اَهْلِ بَیْتِهِ، وَاقْسِمْ لى فى شَهْرِنا هذا خَیْرَ ما قَسَمْتَ، وَاحْتِمْ لى فى قَضآئِکَ خَیْرَ ما حَتَمْتَ، وَاخْتِمْ لى بِالسَّعادَةِ فیمَنْ خَتَمْتَ، وَ اَحْیِنى ما اَحْیَیْتَنى مَوْفُوراً، وَاَمِتْنى مَسْرُوراً وَمَغْفُوراً، وَ توَلَّ اَنْتَ نَجاتى مِنْ مُسائَلَةِ الْبَرْزَخِ، وَادْرَأْ عَنّى مُنْکَراً وَنَکیراً، وَ اَرِ عَیْنى مُبَشِّراً وَبَشیراً، وَاجْعَلْ لى اِلى رِضْوانِکَ وَجِنانِکَ مَصیراً، وَعَیْشاً قَریراً، وَ مُلْکاً کَبیراً، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ کَثیراً.(5)
5ـ مرحوم «شیخ طوسى» از شیخ کبیر ابوجعفر محمّد بن عثمان بن سعید، که از نوّاب چهارگانه حضرت مهدى(علیه السلام) است این روایت را از آن حضرت نقل کرده است، که در هر روز از ایّام رجب، این دعا را بخوان:
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِمَعانى جَمیعِ ما یَدْعُوکَ بِهِ وُلاةُ اَمْرِکَ، اَلْمَاْمُونُونَ عَلى سِرِّکَ، اَلْمُسْتَبْشِرُونَ بِاَمْرِکَ، اَلْواصِفُونَ لِقُدْرَتِکَ، اَلْمُعْلِنُونَ لِعَظَمَتِکَ، اَسْئَلُکَ بِما نَطَقَ فیهِمْ مِنْ مَشِیَّتِکَ، فَجَعَلْتَهُمْ مَعادِنَ لِکَلِماتِکَ، وَاَرْکاناً لِتَوْحیدِکَ وَآیاتِکَ وَمَقاماتِکَ الَّتى لاتَعْطیلَ لَها فى کُلِّ مَکان، یَعْرِفُکَ بِها مَنْ عَرَفَکَ، لا فَرْقَ بَیْنَکَ وَبَیْنَها اِلاَّ اَنَّهُمْ عِبادُکَ وَخَلْقُکَ، فَتْقُها وَرَتْقُها بِیَدِکَ، بَدْؤُها مِنْکَ وَعَوْدُها اِلَیْکَ، اَعْضادٌ واَشْهادٌ ومُناةٌ واَذْوادٌ، وَحَفَظَةٌ وَرُوّادٌ، فَبِهِمْ مَلاَْتَ سَمآئَکَ وَاَرْضَکَ، حَتّى ظَهَرَ اَنْ لا اِلـهَ إلاَّ اَنْتَ، فَبِذلِکَ اَسْئَلُکَ، وَبِمَواقِعِ الْعِزِّ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَبِمَقاماتِکَ وَعَلاماتِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، واَنْ تَزیدَنى اِیماناً وَتَثْبیتاً، یا باطِناً فى ظُهُورِهِ، وَظاهراً فى بُطُونِهِ وَمَکْنُونِهِ، یا مُفَرِّقاً بَیْنَ النُّورِ وَالدَّیْجُورِ، یا مَوْصُوفاً بِغَیْرِ کُنْه، وَمَعْرُوفاً بِغَیْرِ شِبْه، حآدَّ کُلِّ مَحْدُود، وَشاهِدَ کُلِّ مَشْهُود، وَمُوجِدَ کُلِّ مَوْجُود، وَمُحْصِىَ کُلِّ مَعْدُود، وَفاقِدَ کُلِّ مَفْقُود، لَیْسَ دُونَکَ مِنْ مَعْبُود، اَهْلَ الْکِبْرِیآءِ وَالْجُودِ، یا مَنْ لایُکَیَّفُ بِکَیْف، وَلا یُؤَیَّنُ بِاَیْن، یا مُحْتَجِباً عَنْ کُلِّ عَیْن، یا دَیْمُومُ یا قَیُّومُ،کُلِّ مَعْلُوم، صَلِّ عَلى عِبادِکَ الْمُنْتَجَبینَ، وَ بَشَرِکَ الْمُحْتَجِبینَ، وَمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ، وَ بُهَمِ الصّآفّینَ الْحآفّینَ، وَ بارِکْ لَنا فى شَهْرِنا هذَا الْمُرَجَّبِ الْمُکَرَّمِ، وَما بَعْدَهُ مِنَ الاَْشْهُرِ الْحُرُمِ، وَاَسْبِغْ عَلَیْنا فیهِ النِّعَمَ، وَ اَجْزِلْ لَنا فیهِ الْقِسَمَ، وَاَبْرِرْ لَنا فیهِ الْقَسَمَ، بِاسْمِکَ الاَْعْظَمِ الاَْعْظَمِ الاَْجَلِّ الاَْکْرَمِ، اَلَّذى وَضَعْتَهُ عَلَى النَّهارِ فَاَضآءَ، وَ عَلَى اللَّیْلِ فَاَظْلَمَ،وَاغْفِرْ لَنا ما تَعْلَمُ مِنّا وَلا نَعْلَمُ،وَاعْصِمْنا مِنَ الذُّنُوبِ خَیْرَ الْعِصَمِ، وَاکْفِنا کَوافِىَ قَدَرِکَ، وَ امْنُنْ عَلَیْنا بِحُسْنِ نَظَرِکَ، وَ لا تَکِلْنا اِلى غَیْرِکَ، وَلا تَمْنَعْنا مِنْ خَیْرِکَ، وَ بارِکْ لَنا فیما کَتَبْتَهُ لَنا مِنْ اَعْمارِنا، وَاَصْلِحْ لَنا خَبیئَةَ اَسْرارِنا، واَعْطِنا مِنْکَ الاَْمانَ، وَ اْستَعْمِلْنا بِحُسْنِ الاْیمانِ،
وَبَلِّغْنا شَهْرَ الصِّیامِ،وَما بَعْدَهُ مِنَ الاَْیّامِ وَالاَْعْوامِ، یا ذَا الْجَلالِ والإِکْرامِ.(6)
6ـ شیخ طوسى در روایت دیگرى از ناحیه مقدّسه حضرت مهدى(علیه السلام)، توسّط شیخ ابوالقاسم حسین بن روح(رحمه الله) که از نوّاب خاص است این دُعا را براى ایّام ماه رجب نقل کرده است:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِالْمَوْلُودَیْنِ فى رَجَب، مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ الثّانى، وَابْنِهِ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّد الْمُنْتَجَبِ، وَاَتَقَرَّبُ بِهِما اِلَیْکَ خَیْرَ الْقُرَبِ، یا مَنْ اِلَیْهِ الْمَعْرُوفُ طُلِبَ، وَفیـما لَدَیْهِ رُغِبَ، اَسئَلُکَ سُؤالَ مُقْتَرِف مُذْنِب، قَدْ اَوْبَقَتْهُ ذُنُوبُهُ، وَاَوْثَقَتْهُ عُیُوبُهُ، فَطـالَ عَلَى الْخَطـایا دُئُوبُهُ، وَمِنَ الرَّزایا خُطُوبُهُ، یَسْئَلُکَ التَّوْبَةَ وَحُسْنَ الاَْوْبَةِ، وَالنُّزُوعَ عَنِ الْحَوْبَةِ، وَمِنَ النّارِ فَکاکَ رَقَبَتِهِ، وَالْعَفْوَ عَمّا فى رِبْقَتِهِ، فَاَنْتَ مَوْلاىَ اَعْظَمُ اَمَلِهِ وَثِقَتِهِ، اَللّـهُمَّ واَسْئَلُکَ بِمَسآئِلِکَ الشَّریفَةِ، وَ وَسآئِلِکَ الْمُنیفَةِ، اَنْ تَتَغَمَّدَنى فى هذَا الشَّهْرِ بِرَحْمَة مِنْکَ واسِعَة، وَنِعْمَة وازِعَة، وَنَفْس بِما رَزَقْتَها قانِعَة، اِلى نُزُولِ الْحافِرَةِ، وَمَحَلِّ الاْخِرَةِ، وَما هِىَ اِلَیْهِ صآئِرَةٌ.(7)
7ـ همچنین شیخ طوسى روایت کرده است از جناب ابوالقاسم حسین بن روح(رحمه الله) - که نایب خاصّ حضرت صاحب الأمر(علیه السلام) است - فرمود: در ماه رجب، به هر یک از مشاهد مشرّفه که رفتى، با این عبارت، آن معصوم را زیارت کن. وقتى که داخل شدى بگو:
اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى اَشْهَدَنا مَشْهَدَ اَوْلِیآئِهِ فى رَجَب، وَاَوْجَبَ عَلَیْنا مِنْ حَقِّهِمْ ما قَدْ وَجَبَ، وَصَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّد الْمُنْتَجَبِ، وَعَلى اَوْصِیآئِهِ الْحُجُبِ، اَللّـهُمَّ فَکَما اَشْهَدْتَنا مَشْهَدَهُمْ، فَاَنْجِزْ لَنا مَوْعِدَهُمْ، وَ اَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ، غَیْرَ مُحَلَّئینَ عَنْ وِرْد فى دارِ الْمُقامَةِ وَ الْخُلْدِ، وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ، اِنّى قَصَدْتُکُمْ وَاعْتَمَدْتُکُمْ بِمَسْئَلَتى وَ حاجَتى، وَ هِىَ فَکاکُ رَقَبَتى مِنَ النّارِ، وَ الْمَقَرُّ مَعَکُمْ فى دارِ الْقَرارِ، مَعَ شیعَتِکُمُ الاَْبْرارِ، وَالسَّلامُ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدّارِ، اَنـَا سائِلُکُمْ وَ آمِلُکُمْ فیما اِلَیْکُمُ التَّفْویضُ، وَ عَلَیْکُمُ التَّعْویضُ، فَبِکُمْ یُجْبَرُ الْمَهیضُ، وَ یُشْفَى الْمَریضُ، وَ ما تَزْدادُ الاَْرْحامُ وَ ما تَغیضُ، اِنّى بِسِرِّکُمْ مُؤْمِنٌ، وَ لِقَوْلِکُمْ مُسَلِّمٌ، وَ عَلَى اللهِ بِکُمْ مُقْسِمٌ فى رَجْعى بِحَوائِجى، وَ قَضائِها وَ اِمْضائِها وَ اِنْجاحِها وَ اِبْراجِها(8)، وَ بِشُؤُنى لَدَیْکُمْ وَ صَلاحِها، وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ سَلامَ مُوَدِّع، وَ لَکُمْ حَوائِجَهُ مُودِعٌ، یَسْأَلُ اللهَ اِلَیْکُمُ الْمَرْجِعَ، وَ سَعْیُهُ اِلَیْکُمْ غَیْرُ مُنْقَطِع، وَ اَنْ یَرْجِعَنى مِنْ حَضْرَتِکُمْ خَیْرَ مَرْجِع اِلى جَناب مُمْرِع، وَ خَفْض مُوَسَّع، وَ دَعَة وَ مَهَل اِلى حینِ الاَْجَلِ، وَ خَیْرِ مَصیر وَمَحَلٍّ فى النَّعیمِ الاَْزَلِ، وَ الْعَیْشِ الْمُقْتَبَلِ، وَ دَوامِ الاُْکُلِ، وَ شُرْبِ الرَّحیقِ، وَ السَّلْسَلِ وَ عَلٍّ وَنَهَل، لا سَأَمَ مِنْهُ وَ لا مَلَلَ، وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ وَ تَحِیّاتُهُ ]عَلَیْکُمْ[(9)، حَتّىَ الْعَوْدِ اِلى حَضْرَتِکُمْ، وَ الْفَوزِ فى
کَرَّتِکُمْ، وَ الْحَشْرِ فى زُمْرَتِکُمْ، وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ، وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ عَلَیْکُمْ، وَ صَلَواتُهُ وَ تَحِیّاتُهُ، وَ هُوَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکیلُ.(10)
8ـ «سیّد بن طاووس» از محمّد بن ذکوان (معروف به محمّد سجّاد، که بر اثر سجده هاى طولانى به این نام، نامیده شده بود) روایت کرده است، که به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: این ماه، ماه رجب است، به من دعایى بیاموز که خداوند متعال مرا با آن منفعت بخشد!
امام(علیه السلام) فرمود: بنویس بسم الله الرّحمن الرّحیم و بگو در هر شب و روز از ماه رجب، پس از هر نماز: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْر، وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ، یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ، یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ، یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَمَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ، جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَجَمیعَ خَیْرِ الاْخِرَةِ، وَ اصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ، جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ الاْخِرَةِ، فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوص ما اَعْطَیْتَ، وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ.
سپس آن حضرت، محاسن شریف خود را، با دست چپ خود گرفت و در حالى که انگشت سبّابه دستِ راستِ خود را حرکت داد، با حالت تضرّع و التجا این دعا را خواند. سپس گفت:
یاذَا الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ،یاذَا النَّعْمآءِ وَالْجُودِ،یاذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، حَرِّمْ شَیْبَتى عَلَى النّارِ.(11)
9ـ رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید:أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ و در پایان صدقه اى بدهد، خداوند کارش را به رحمت و مغفرت پایان دهد و هر کس چهارصد مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد.(12) 10ـ همچنین رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: کسى که در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه»بگوید، خداوند براى او حسنات فراوانى مى نویسد.(13) 11ـ در روایتى آمده است: «هر کس در ماه رجب، در وقت صبح، هفتاد مرتبه و شبانگاه نیز هفتاد مرتبه بگوید: «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ» و پس از آن، دستها را بلند کند و بگوید:«أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَىَّ» اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضى خواهد بود...».(14) 12ـ در طول این ماه هزار مرتبه بگوید: «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وى را بیامرزد.(15) 13ـ «سیّد بن طاووس» در «اقبال» فضیلت فراوانى براى خواندن سوره «قل هو اللّه احد»در ماه رجب نقل کرده است; از جمله از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روایت کرده است: هر کس با نیّت پاک در ماه رجب، ده هزار مرتبه سوره «قل هو اللّه احد» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالى که از گناه پاک باشد مانند روزى که از مادر متولّد شده است، و هفتاد فرشته به استقبال او مى آیند و به وى بشارت بهشت را مى دهند.همچنین آن حضرت براى هزار بار خواندن سوره «قل هو اللّه احد» در این ماه و حتّى صد بار نیز پاداش زیادى ذکر کرد.(16) 14ـ در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد، و چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اوّل صدمرتبه «آیة الکرسى» بخواند و در رکعت دوم، دویست مرتبه «قل هو اللّه احد»; پیش از مردن جاى خود را در بهشت مى بیند و یا دیگرى جاى او را ببیند (و براى او توصیف کند)».(17)
15ـ در طول ماه رجب شصت رکعت نماز بجا آورد به این نحو که: در هر شب از این ماه، دو رکعت نماز بخواند، در هر رکعت، یک مرتبه «حمد» و سه مرتبه «قل یا ایّها الکافرون» و یک مرتبه «قل هو اللّه احد» بخواند و پس از سلام نماز، دستها را بلند کند و بگوید: لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، یُحْیى وَیُمیتُ، وَهُوَ حَىٌّ لایَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، وَاِلَیْهِ الْمَصیرُ، وَلا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى
مُحَمَّد النَّبِىِّ الاُْمِّىِّ وَ آلِهِ. و آنگاه دست ها را به صورت خود بکشد. رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «هر کس این عمل را به جا آورد، خداوند دعایش را مستجاب گرداند...».(18)
16ـ مرحوم «علاّمه مجلسى» در «زاد المعاد» روایتى را از امیر مؤمنان على(علیه السلام) از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: هر کس در هر شب و یا در هر روز از ماههاى رجب، شعبان و رمضان سوره «حمد»، «آیة الکرسى» و سوره هاى «قل یا ایّها الکافرون»، «قل هو اللّه احد»، «قل اعوذ برب الفلق» و «قل اعوذ برب النّاس» را سه مرتبه بخواند و سه مرتبه بگوید: «سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ، وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إلاَّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ»و سه مرتبه بگوید: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد» و سه مرتبه بگوید: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ» و چهارصد مرتبه بگوید: «اَسْتَغفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ إلَیْهِ» خداوند گناهانش را بیامرزد (هر چند زیاد باشد) سپس در ادامه فرمود: اگر کسى در مدّت عمرش یک بار این عمل را بجا آورد، خداوند در برابر هر حرفى پاداش فراوانى به وى عطا کند...(19)
17- لیلة الرّغائب: اوّلین شب جمعه ماه رجب را «لیلة الرّغائب»(20) گویند; رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در روایتى که فضیلت ماه رجب را بیان مى کرد فرمود: «از اوّلین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیلة الرّغائب» نامیدند». آنگاه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) اعمالى را براى آن شب به این کیفیّت بیان فرمود: «روز پنج شنبه اوّل ماه را روزه مى گیرى، چون شب جمعه فرا رسید، میان نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز مى گذارى (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت از آن، یک مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «إنّا انزلناه» و دوازده مرتبه «قل هو الله احد» را مى خوانى; پس از اتمام نماز هفتاد مرتبه مى گویى: «أللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد النَّبِىِّ الاُْمِّىِّ وَ عَلى آلِهِ» آنگاه به سجده مى روى و هفتاد بار مى گویى: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» سپس سر از سجده برمى دارى و هفتاد بار مى گویى: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِىُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر نیز به سجده مى روى و هفتاد مرتبه مى گویى: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجت خود را مى طلبى که ان شاءالله برآورده خواهد شد. رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در فضیلت این اعمال فرمود: «کسى که چنین نمازى را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد... و در قیامت درباره هفتصد تن از خاندانش شفاعت مى کند، و چون شب اوّل قبر فرا رسد، خداوند پاداش این نماز را به نیکوترین چهره، با رویى گشاده و درخشان و زبانى فصیح و گویا، به سوى قبر او مى فرستد، آن چهره نیکو به وى گوید: «اى حبیب من! بر تو بشارت باد! که از هر شدّت و سختى نجات یافتى» از آن چهره نورانى مى پرسد: «تو کیستى؟ من تاکنون چهره اى از تو زیباتر ندیده ام و بویى از بویت خوشتر به مشامم نرسیده؟!» آن چهره نیکو پاسخ دهد: «اى حبیب من! من پاداش آن نمازى هستم که تو در فلان شهر، فلان ماه و در فلان سال به جا آورده اى; من امشب به نزد تو آمدم، تا حقّت را ادا کنم و مونس تنهایى تو باشم و وحشت را از تو مرتفع سازم (و همواره در کنارت بمانم) تا زمانى که همگى در روز رستاخیز برخیزند و در عرصه قیامت بر سرت سایه بیفکنم. (خلاصه هیچ زمانى پاداش این کار نیک از تو قطع نخواهد شد)».(21) 18- عمره رجبیّه: انجام «عمره»، در ماه رجب فضیلت فراوان دارد. طبق روایات اهل بیت(علیهم السلام) «عمره» در ماه رجب فضیلتى هم ردیف حج دارد.(22) در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «اَفْضَلُ الْعُمْرَةِ، عُمْرَةُ رَجَب; با فضیلت ترین عمره، عمره در ماه رجب است».(23) در روایتى دیگر از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: «عمره در ماه رجب افضل است یا ماه رمضان؟» فرمود: «عمره در ماه رجب افضل است».(24) در روایتى آمده است که حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) در ماه رجب به عمره رفته بود و شبانه روز، در کنار کعبه نماز بجا مى آورد و پیوسته در سجده بود، و در حال سجده این ذکر را مى گفت: «عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ، فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ» و در آن مدّت، چیزى افزون بر این ذکر نمى گفت!(25) همچنین زیارت امام رضا(علیه السلام) در ماه رجب مستحب است و در روایتى از امام جواد(علیه السلام) زیارت آن حضرت در ماه رجب مورد تأکید قرار گرفته است.(26) 1. اقبال، صفحه 643.
2. همان مدرک. 3. مصباح المتهجّد، صفحه 802. 4. اقبال، صفحه 643. 5. مصباح المتهجّد، صفحه 802. 6. مصباح المتهجّد، صفحه 803 و بلدالامین، صفحه 179 (با اندکى تفاوت). 7. مصباح المتهجّد، صفحه 804. عدم ذکر میلاد مبارک امیرمؤمنان على(علیه السلام) در این دعا شاید به خاطر وضوح آن بوده است. 8. در اقبال «اِبراحها» آمده است. 9. کلمه «علیکم» در اقبال آمده است. 10. مصباح المتهجّد، صفحه 821 و اقبال، صفحه 631 (با اندکى تفاوت). 11. اقبال، صفحه 644 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 390. 12. اقبال، صفحه 648. 13. همان مدرک. 14. همان مدرک. 15. مفاتیح الجنان، اعمال ماه رجب. 16. اقبال، صفحه 648. 17. همان مدرک، صفحه 637. 18. اقبال، صفحه 630. 19. زاد المعاد، صفحه 12. 20. «لیلة الرّغائب» یعنى شبى که به خاطر پاداش ها و فضیلت هاى فراوانى که دارد، مورد میل و رغبت فراوان است و یا به معناى «شب پاداش هاى فراوان» است، زیرا «رغائب» جمع «رغیبه» است که هم به معناى «کار مورد رغبت» آمده است و هم به معناى پاداش و عطاى فراوان. 21. اقبال، صفحه 632; مرحوم علاّمه حلّى در اجازه اش براى «بنى زهره» این روایت را به طور مشروح نقل کرده است (رجوع کنید به: بحارالانوار، جلد 104، صفحه 125). 22. مصباح المتهجّد، صفحه 798. 23. کافى، جلد 4، صفحه 536، حدیث 6. 24. فقیه، جلد 2، صفحه 453، حدیث 2949. 25. مصباح المتهجّد، صفحه 801 و اقبال، صفحه 648. 26. مصباح المتهجّد، صفحه 820 و کافى، جلد 4، صفحه 584، حدیث 2.
[ یکشنبه 92/2/22 ] [ 12:23 عصر ] [ سیده فاطمه موسوی (81) ]
|
||