به گزارش ایحا به نقل از روابط عمومی دانشکده علوم قرآنی مشهد در آستانه هفته پژوهش نشست علمی «جایگاه اولویت های اجتماعی در میان پژوهش های قرآنی » با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی اکبر جلائیان اکبرنیا معاون پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی  در سالن اجتماعات شیخ طوسی دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد برگزار شد.

دکتر جلائیان در این نشست بیان داشت: برداشت از قرآن و روایات علاوه بر نیاز به داشتن یک مجموعه مقدمات که لازم استمثل:دانستن ادبیات عرب، علوم قرآن ، حدیث، تفسیر و ...، نیازمند ذهن خلاق است. ذهن خلاق یکی از مسائلی است که در مطالعات و پژوهشها باید به آن توجه کرد. ما از یک حادثه یا واقعه وقتی می توانیم برداشتهای متعدد داشته باشیم و جوانب مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم که ذهن ما خلاق باشد. این مهم فقط با پرمطالعه کردن هم به دست نمی آید بایستی پر مطالعه کنیم اما به خلاقیت ذهن نیز توجه داشته باشیم، به این منظور لازم است که با موضوعات مختلف آشنایی داشته باشیم.

انسان هر چه ذهن را خلاق تر کند یک موضوع یا یک حادثه میتواند برایش مطالب زیادی داشته باشد. ذهن خلاق یک نیازمندی دارد و آن مطالعه فراوان است؛ تا دانسته های ما پیرامون و حاشیه یک موضوع فراوان نباشد ذهن گزش پیدا نمی کند، حساس نمی شویم و پرسش پیش نمی آید؛ وقتی سؤالی نباشد از یک نکته چیزی نمی فهمیم.

وی در ادامه با طرح سه پرسش: چه بخوانیم؟ چقدر بخوانیم؟ چگونه بخوانیم؟ بیان داشت: باید هر آن چه مربوط به رشته تحصیلی ما می شود و پیرامون آن ارتباط دارد بخوانیم؛ روان شناسی، جامعه  شناسی، تاریخ و ... بخوانیم اما این به معنای آن نیست که رشته خود را تغییر دهیم بلکه بایستی دامنه مطالعات خود را گسترده تر کنیم چون انحصار مطالعهفقط حول یک رشته ذهن را بسته نگه می دارد. باید مطالعه فراوان داشته باشیم و در مطالعه نیز، نیاز به مدیریت زمان داریم و بایستی مطالب مطالعه شده را در ذهن و خارج از آن نیز تفکیک و طبقه بندی کنیم. این مهم نیاز به یادداشت برداری و فیش برداری دارد و این خیلی اهمیت دارد. از دفتر و تقویم به عنوان فیش استفاده نکنیم چون قابل تنظیم نیستند. فیش برداری ضروری است زیرا با این روش مطالعات پراکنده نظم داده می شود و تفکیک صورت می گیرد.

معاون پژوهشی دانشگاه رضوی در پاسخ به این پرسش که برای اولویت های اجتماعی در میان پژوهش های قرآنی بایستی چه جایگاهی قائل شویم؟  گفت: از لحاظ کمک به اصل تحقیق اگر به مسائل اجتماعی توجه نکنیم اصلاً به عنوان یک بستر برای فهم آیه و روایت نمی توانیم آن آیه و روایت را بفهمیم؛ تاریخ نیز همین طور است. امروزه افراد بهدلیل عدم توجه به بسترهای اجتماعی در مسائل تاریخی ، شبهات زیادی را مطرح می کنند. به عنوان مثال از آن جایی که ائمه(ع)، هادی و سکان دار کشتی هدایت هستند همیشه نقش هدایتی خود را ایفا می کنند اما با توجه به مقتضیات زمان، سبک قیام در برابر ظالمان و نحوه هدایت مردم متفاوت است. اگر مخاطب ما الان جمعی هستند که در قالب خطبه بایستی مطالب ارائه شود، باید خطبه خوانده شود؛ اگر چهره به چهره است باید آن قدر سطح مطالب پایین بیاید که در خور فهم مخاطب باشد و اگر هم در شرایط خاصی به سر می بریم که مخاطب ویژه ای وجود ندارد، سبک دیگری باید به کار گرفته شود و نقش هدایتی از بین نخواهد رفت.

وی سپس به این نکته اشاره کرد که: اصلاً فهم صحیح ما از قرآن و حدیث ممکن نمی شود مگر این که:

1- ما نگاه فرا لفظی به قرآن و روایت داشته باشیم؛ یعنی علاوه بر ملاک لفظ، نگاه فرا لفظی هم داشته باشیم؛ به این جهت توجه به شأن نزول و شأن صدورلازم است.

2- به مخاطب خود توجه داشته باشیم و هر آن چه هست برای مخاطب خود بریزیم، چون نقش هدایتی داریم.

دکتر جلائیان با بیان این که امروز یکی از بحث های جدی و مطرح، سوژه های اجتماعی است، افزود: شخص وقتی میان اجتماع می آید دقیقا نیاز مخاطب را می شناسد. وی با ذکر مواردی در این رابطه اشاره کرد که: حضرت امام خمینی«ره» در درس خارج فقه خود به طلاب فرموده بودند: وقتی می خواهید فتوایی دهید از مسجد خارج شوید و دو سالی در بازار با مردم باشید آن گاه فتوا دهید.

معاون پژوهشی دانشگاه رضوی افزود: ما باید کلیات موجود در قرآن و روایات را به روز و مهارتی کنیم. ما در روایاتمان مطلب فراوان داریم، در موضوعات قرآن، کلیات فراوان داریم، این کلیات از پنجره توحیدی قابل ریز کردن و مهارتی شدن هستند. این ها، نیاز امروز جامعه ما هستند. وی خطاب به دانشجویان گفت: شما باید این مطالب را خرد ، ریز و کاربردی کنید و به مردم ارائه دهید تا مردم در این مخمصه نظرات متعدد، بفهمند چه باید بکنند. این نیاز جدی جامعه است و کار فراوان هم می خواهد ولی ما عموماً به جای این کارها، ذهن خود را بسته ایم و خیلی هم اگر می خواهیم موضوعات قرآنی و حدیثی بگیریم، کپی برداری کرده و دوباره همان کلیات را می ریزیم نمی فهمیم چه جوری هم شد.